MNV Nachtvlindernacht 2010 – MadeseNatuurVrienden.nl

Fotoserie met sfeerplaatjes van de MNV Nachtvlindernacht van zaterdagavond 24 juli 2010 van 21.30 – 02.30 uur.

: Vangopstelling met een UV-lamp en een vertikaal opgespannen wit vanglaken.

: Vele nachtvlinders op het vanglaken en dat is best doorwerken voor de vlinderexperts om alles op naam te brengen bij de bekende vraag ‘Wat is dat nou weer?’.

: Peper-en-zoutvlinder (Biston betularia), 28 mm: van deze supergespikkelde algemene nachtvlinder komen ook wat zeldzamere donkerbruine tot zeldzame bijna zwarte exemplaren voor. Het is met bijna 3 cm best een wat grotere nachtvlinder, zeker in vergelijking met de mug op de foto die 1 cm lang is. De vleugelspanwijdte van dit exemplaar was bijna 7 cm.

: Gele eenstaart (Watsonalla binaria), 18 mm, mannetje: makkelijk te onthouden, want deze nachtvlinder is met binaria in de wetenschappelijke naam digitaal: 2 zwarte stippen in de voorvleugel en 2 lijntjes over de vleugel. Het mannetje is mooi oranjebruin in de achtervleugels en het vrouwtje opvallend geelbruin in de achtervleugels. Kan echt niet missen.

: Gele eenstaart (Watsonalla binaria), 18 mm, vrouwtje: let op het mooie geelbruine in de ondervleugels. Bij het mannetje is dat oranjebruin.

: Het vanglaken moet ook regelmatig aan de achterkant en onder de overhangende flappen aan een inspectie worden ontworpen, want de nachtvlinders kruipen in ieder schuilhoekje weg.

: Porseleinvlinder (Abraxas sylvata), 22 mm: algemeen, maar bijzonder gevlekt nachtvlindertje met een geelzwart achterlijf en een porselein/parelmoer achtige glans als er strijklicht over de achtervleugels valt. Zit altijd met de vleugels open en op het borststuk is een soort van doodshoofdje te zien.

: Grijze stipspanner (Idaea aversata), 16 mm: variabel van kleur van geelbruin tot zandbruin, maar in ieder geval met op zowel de voorvleugel als op de achtervleugel een middenstip.

: Hyena (Cosmia trapezina), 16 mm: zeer kleurvariabel in de voorvleugels van zeer licht beige/gelig tot grijsbruin en zelfs roodachtige exemplaren. De band tussen de lijnen kan ook zeer kleurvariabel zijn van licht tot bijna bruinzwart. Haalt nectar op koninginnekruid (of leverkruid) en op kruiskruid.

: Zwartvlekdwergspanner (Eupithecia centaureata), 12 mm: typisch gevormd nachtvlindertje met een grote zwarte middenstip op de vleugels. Rustend te zien op ramen en op waardplanten als koninginnenkruid, St-Jakobskruiskruid, duizendblad en guldenroede.

: Voor het op naam brengen van de vlinders wordt die in een plastic potje gestopt en naast een veldgids gehouden voor het determineren. Kijk-en-vergelijk, soms zelfs met een loupe erbij. Na de determinatie wordt de soort bijgeschreven in het notitieboekje.

: Lieveling (Timandra comae), 18 mm: makkelijk te herkennen aan de diagonale lijn die van de voorvleugel doorloopt over de achtervleugel. Er komen drie generaties van deze vlinder in een seizoen na elkaar die verschillen in kleur, spikkeling en grootte (de 2e en 3e generatie zijn kleiner dan de 1e). Het mooie van de monsterpotjes is dat de vlinders makkelijk rond zijn te geven in de groep om ze beter te bekijken, ook aan de onderkant.

: Groot avondrood (Deilephila elpenor), 33 mm: deze dikke nachtvlinder zie je ‘s-avonds en ‘s-nachts foerageren op de kamperfoelie. In vergelijking met het smalle witte stippelmotje is dit ‘vrachtvliegtuig’ een reus onder de nachtvlinders.

: Gamma-uil (Autographa gamma), 21 mm: veel voorkomende uil die heel veel overdag vliegt. Kenmerkend is natuurlijk het witte gamma-teken op de vleugel. De blauwe bloemen van het slangenkruid zijn erg in trek, maar overal waar nektar te halen is zie je deze niet-kieskeurige nachtvlinder met zijn zeer snel trillende vleugels aan de bloemen hangen.

: Kleine hermelijnvlinder (Furcula furcula), 18 mm: een vrij veel voorkomende soort. De grijze middenband is aan de voorkant bijna recht en aan de achterkant onregelmatig. Met wat zachtgele randjes is het eigenlijk een heel fraai vlindertje dat wilg en populier als waardplanten heeft, waarbij de pop in een stevige cocon op de bast overwintert.

: De speciale UV-lamp wordt ook wel kwikdamplamp genoemd en deze geeft naast wit-licht dus ook ultra-violet licht af. Het is dit roze achtige licht waar de nachtvlinders op af komen. Een bouwlamp op een wit laken richten werkt dus niet voor het vangen van nachtvlinders. Bij het zoeken naar nektar kijken ze ook naar de nektarsporen van diverse planten die alleen onder UV-licht zichtbaar zijn. Mensen zien die nektarsporen dus niet, maar vele insecten wel.

: Zo zien de nachtvlinders het UV-spectrum van de UV-lamp. Met een trucje ziet de sensor van de digitale camera dit ultra-violette licht en dat geeft dan de roze kleurverschuiving.

: Brandvlerkvlinder (Pheosia tremula), 28 mm: een grote nachtvlinder en geheel in stijl met prachtige vegen en vlekken in grijstinten met wat geelzweem over de vleugels. Een algemene nachtvlinder met mooi geveerde antennes die voorkomt op zachthout als berken, wilgen en populieren.

: Witlijntandvlinder (Drymonia querna), 20 mm: een niet veel voorkomende soort die zijn verspreidingsgebied oostelijk heeft van de grens Leeuwarden – Breda en leeft in kleine populaties op oude eikenbomen. Deze nachtvlinder heeft het nachtelijke kleurenpalet van wit tot zwart met vele grijstinten daartussen. Met een verspreiding in kleine lokale populaties is de waarneming in het natuurpark dus een bijzondere waarneming.

: Kleine beer (Phragmatobia fuliginosa), 19 mm: algemeen voorkomend in duinen, op heide en in grasland, dus niet vreemd om deze nachtvlinder in het natuurpark aan te treffen.

: Er zijn een handvol mooie groene vlinders van de familie zomervlinders varierend van 15 tot 30 mm. Dat wordt dan even goed kijken in de veldgids.

: Melkwitte zomervlinder (Jodis lactearia), 13 mm: de grasgroene glimmende kleur doet denken aan juwelen als smaragd en jade. Het groen verbleekt snel bij deze soort, zoals hier op de achtervleugel al is te zien en daaraan ontleent dit mooie vlindertje zijn naam. Het is een algemene soort in duinen en op zandgronden bij berken en hagen, dus passend bij het stuifduin in het natuurpark met de vele berkenbomen er omheen.

: Kortzuiger (Crocallis elinguaria), 22 mm: een algemene en onmiskenbare gelige nachtvlinder met in de bruinige middenband een zwarte middenstip op de voorvleugel.

: Ook al is de kortzuiger talrijk en makkelijk te onderscheiden van de gelijkende nachtvlinders, toch wordt de vlinder nauwkeurig genoteerd in het notitieboekje voor de latere verslaglegging op de soortenlijst van de nachtvlindernacht.

: Op het licht van de UV-lamp komen diverse andere insecten af, die als bijvangst ook worden genoteerd, zoals deze veldsprinkhaan.

: Bijvangst van een bootsmannetje. Deze waterwantsen worden ook wel ruggezwemmers genoemd en zijn net als waterkevers regelmatig op het grondlaken voor het vanglaken te vinden.

: Bijvangst van een roodpootschildwants (Pentatoma rufipes), wat een zeer algemene soort is in eikenbomen en die staan er volop in het natuurpark.

: Bijvangst van een zeldzame haft (eendagsvlieg), de Ephemera glaucops. De vleugelvlekjes in het midden duiden het geslacht Ephemera en het ontbreken van zwarte vlekken op het achterlijf en in plaats daarvan kleine streepjes duidt op de soort glaucops. Ten noorden van de Alpen zeldzaam en aan het oprukken vanuit oude bruinkoolmijnen in Duitsland. Enkele waarnemingen bekend van de zandgronden uit Noord-Brabant en ook uit vangsten met lichtvallen.